De rol van onze taal in de zorg
Hospitality consultant Jeroen Frerichs over de rol van taal in de zorg. Wat als de patient niet meer kan praten?
Hospitality consultant Jeroen Frerichs blogt regelmatig over zaken in relatie tot zijn werk als gastvrijheid trainer/consultant. Hieronder zijn blog over de rol van onze taal in de zorg.
Dank je wel
Wanneer het is begonnen kan hij zich niet meer herinneren, het lijkt erop alsof het altijd zo is geweest, dat schudden. In gedachten kijkt hij naar zijn handen die zachtjes heen en weer bewegen. Hij wil ze graag stilhouden maar het lukt hem niet. Alsof de handen niet meer van hem zijn maar bewogen worden door iets dat buiten hem bestaat. Best lastig, bedenkt hij, vooral als je iets wilt drinken. Koffie, thee, een glaasje wijn, beter van niet. Het liefst drinkt hij water. Dat ziet niemand, het geeft geen vlekken als hij knoeit.
Liever geen soep meer
Met eten is het al net zo. Liever geen soep meer, dat geeft maar gedoe als hij de lepel schuddend naar zijn mond wil brengen. Het meeste gaat eroverheen en wat er wel lukt proeft hij nauwelijks. Dan liever iets wat niet vloeibaar is zoals de aardappelpuree en rodekool met een beetje hachee die op zijn bord ligt. Dat is stevig en tegelijkertijd zacht in zijn mond. Kleine hapjes zodat het niet irriteert. Zijn gebit past niet meer goed en het zachte tandvlees kan snel geïrriteerd raken. Maar probeer dat maar eens uit te leggen als het zoveel moeite kost om je gedachten te oriënteren. En als hij dan eindelijk weet wat hij wil zeggen komt hij vaak niet veel verder dan wat zacht gefluister dat nauwelijks te verstaan is. Laat maar, denkt hij dan. Zo erg is het nu ook weer niet en zolang het eten zacht is kan hij het best hebben.
Begrijp je me?
De smaak van de hachee doet een zachte herinnering ontwaken aan de keuken van zijn moeder. De groen geëmailleerde schaaltjes, de pannen aan het rek en de geur van laurier. Het eten is best lekker hoor, maar hij weet zich niet te herinneren of het vroeger ook zo smaakte. Zijn smaak is veranderd, het proeven en lekker vinden hangt nu ook af van het gemak waarmee hij het eten kan. Eigenlijk verandert alles, net als zijn handen die niet meer van hem zijn. Nog een paar moeizame hapjes. Straks als dessert een schaaltje met stukjes fruit. Peer, banaan en zelfs meloen kan hij met enige moeite aan zijn vorkje prikken. Maar hoe prik je druiven aan een vork als je handen niet doen wat je wil en de druif steeds wegschiet?
Stiekem pakt hij de druif met zijn vingers en bijt ‘m stuk in zijn mond. Het sap druipt uit zijn mondhoek, langs zijn kin. Het meisje ziet het en glimlacht. Ze veegt met het servet zijn mondhoek schoon. Hij kijkt haar aan, wil ‘dank je wel’ zeggen, maar het geluid smoort in zijn onmacht. Dank je wel voor je hulp, voor je goede zorg, voor het lekkere eten, voor het feit dat ik hier ben, dat ik leef en mag zijn wie ik ben. Hij trekt een scheve grijns en hoopt dat ze hem begrijpt.
De hospitality consultants van Hotel Management School Maastricht werken veel samen met zorginstellingen. Wilt u meer weten over de invloed van taal in uw organisatie? Of over de ontwikkeling van (meer) mensgerichte zorg? Neem dan gerust contact met ons op. Of mail direct met jeroen.frerichs@zuyd.nl.
